Spis treści
- Anatomia kroju pisma
- Naucz się, jak opisywać kroje pisma
- Kategorie fontów a dopasowanie ich do tekstu
- Konkluzja
Anatomia kroju pisma (typeface)
Każdy znak składa się z różnych części, które mają swoją własną nazwę. Żeby rozpoznawać fonty, potrzebna jest pewna znajomość ich detali, co pozwala na swobodną wymianę doświadczeń. Oto kilka zagadnień, które zdecydowanie w tym procesie pomogą.
Strokes
Wszystkie znaki to kombinacja prostych, zakrzywionych linii (strokes). Ich kształt jest ściśle związany ze sposobem wykreślania ich przez np. pióro. Litery były wykreślane ręcznie piórem od lewej do prawej, co w efekcie dawało ślad grubszych i cieńszych linii w zależności od kąta jego ustawienia. Sposób w jakim były wykreślane litery jest fundamentalny, jeśli chodzi o naturę kroju pisma.
Axis (oś), stress angle
Jeśli wyobrazimy sobie literę pisaną piórem, to kąt nachylenia osi jest niewidoczną linią, łączącą górę z dołem, przecinającą literę po najcieńszych liniach oraz tworzącą dwie równe części. Axis daje wyobrażenie, pod jakim kątem było trzymane pióro. Najłatwiej zidentyfikować axis po literze O. Jeśli górna i dolna część litery jest odbiciem lustrzanym i boczne części litery są grubsze, wtedy litera ma wertykalną oś.
Kontrast, modulacja (zmienna grubość linii)
Kontrast kroju pisma to różnica pomiędzy najgrubszą a najcieńszą częścią znaku. Duży kontrast oznacza, że istnieje duża różnica pomiędzy najcieńszymi a najgrubszymi częściami liter. Modulacja jest to sposób, w jaki zmienia się kontrast w literze. Umiarkowany kontrast oznacza, że grubość linii zmienia się przewidywalnie i płynnie w kierunku trzymanego pióra. Silnie skontrastowany font oznacza, że grubość linii bardzo szybko zmienia się z bardzo grubej na cienką.
Kolejnymi cechami, dzięki którym możemy opisywać kroje pisma są linia bazowa (baseline), linia górna (cap height), wysokość x oraz cechy znaków. Możesz o nich przeczytać tu: material.io/design/typography/understanding-typography.html#type-classification oraz szerzej o cechach znaku tutaj: braindesign.pl/grafika/typograficzny-slownik-czesc-pierwsza/
Naucz się, jak opisywać kroje pisma
Dzięki opisanym pojęciom możemy przystąpić do opisu krojów pisma. Podana klasyfikacja kroju pism w sposób praktyczny pozwala zidentyfikować krój pisma, zrozumieć charakter, odczucie, jakie w sobie nosi i w jaki sposób krój może być dobrany z innym. Możesz opisać font za pomocą 3 cech: szkieletu (skeleton), mięsa/ miąższu (flesh), skóry (skin).
Szkielet
Większość krojów pisma może być zakwalifikowana głównie poprzez określenie stress angle i modulacji. Jest to zależne od trzech narzędzi użytych do pisania.
Istnieją 3 części, z których składa się szkielet.
1. Dynamic forms wywodzi się z pisanego piórem wiecznym pod jednolitym kątem. Cechuje go regularna grubość linii, duży kontrast, angle stress i otwarta apertura. Styl naturalny, przyjazny.
2. Rational forms wywodzi się z pisanego piórem pisma. Naciśnięcie pióra w momencie prowadzenia linii z góry na dół powoduje, że te linie są dużo grubsze od innych. Cechuje go wertykalny stress, mniej regulowana grubość znaku, duży kontrast i bardziej zamknięte apertury. Styl sztywny, formalny.
3. Geometric forms jest bardziej narysowany niż napisany. Cechują go matematyczne kształty (np. eliptyczna litera „o”). Axis jest wertykalny z bardzo małym kontrastem lub bez. Styl liter precyzyjny, matematyczny, mechaniczny.
Flesh
To następna warstwa, która formuje się wokół szkieletu. Należą do niego:
- grubość linii i linearność - kroje pism mogą być ekstremalnie skontrastowane do praktycznie linearnych.
- szeryfy - dla warstwy miąższu rozważ wybór fontów szeryfowych, slab serif lub sans serif, czyli bez żadnych szeryfów.
Wzięcie razem szkieletu i mięsa buduje tors, dzięki któremu możemy kroje pism skategoryzować w wiele grup. Każda grupa jest stworzona z dwuwymiarowej siatki: z dynamicznych po racjonalne aż do geometrycznych krojów, jak również z kontrastowanych do linearnych krojów z wertykalną osią.
Dzięki takiej strukturze można w prosty sposób dobrać do siebie kroje pism tak, aby do siebie pasowały. Wszystkie fonty stojące w pierwszej kolumnie mogą być harmonijnie dobrane ze sobą, natomiast zestawiienie ich z tymi w poziomie jest już o wiele bardziej trudniejsze. Możesz zestawić fonty ułożone po skosie, uzyskując tym samym połączenie kontrastowe. Możesz zastosować proste połączenie poprzez dobór fontów w jednej kolumnie albo bawić się kontrastem, dobierając fonty po skosie lub w poziomie.
Skóra
Trzecia warstwa to skóra, która dodaje detale różnym krojom pisma. Określ najpierw wysokość x. Następnie zdefiniuj precyzyjnie naturę szeryfów, kształt terminali, formy pojedynczych znaków, np. litery a. Skóra powinna dać Ci wystarczająco dużo informacji tak, aby sklasyfikować krój pisma do poszczególnej podgrupy.
Kategorie fontów a dopasowanie ich do tekstu
Typografowie oraz graficy używają bardzo wielu różnych terminologii i klasyfikacji, kiedy chcą opisać jakiś font. Wiele kategorii ma wiele synonimów. Występuje częściej opisowa definicja niż historyczna klasyfikacja, co powoduje, że występuje wiele alternatywnych nazw. Nie ma jednej klasyfikacji krojów pisma.
Twoim zadaniem jest wybranie takich fontów, które będą odzwierciedlać charakter tekstu. Tekst może być np. o chorobie, ale font ma akurat charakter pogodny, dający wiarę we własne możliwości, co w tym przypadku sugeruje wykorzystanie fontu o charakterze lekkim, np. humanistic sans. Podam kilka przykładów kategorii krojów pisma i ich zastosowań.
1. Geometric sans serif
Geometryczny, linearny. Kontrast jest wystarczający dla optycznej korekty. Kształty oparte są na elipsach i kwadratach z średnimi aperturami. Cechy: nowoczesny, mechaniczny, matematyczny, techniczny, naukowy. Zastosowanie: badania naukowe, laboratorium, infografiki.
2. Humanistic sans
Dynamiczna forma, umiarkowany kontrast. Kaligraficzne formy z otwartymi aperturami. Nowoczesne formy, niski kontrast z bardzo otwartymi aperturami. Cechy: zdrowy, świeży, przystępny, energetyczny, aktywny, radosny, pogodny, przytulny. Zastosowanie: zdrowie, aktywny tryb życia, dieta, jedzenie.
3. Rational serif
Racjonalne formy, bardzo duży kontrast. Sztywna struktura z wertykalną osią. Cienkie szeryfy i okrągłe terminale. Cechy: stylowy, elegancki, dystyngowany, drogi, romantyczny, szykowny. Zastosowanie: moda, wina, ekskluzywne produkty.
4. Humanistic serif
Dynamiczna forma, średni kontrast. Kaligraficzny z jednolitym stress angle i klinowymi (bracket serif), często asymetrycznymi szeryfami. Cechy: przyjazny, otwarty, bogaty, ważny, historyczny, naturalny. Zastosowanie: uniwersytety, akademickie publikacje, historia.
5. Transitional serif
Racjonalne formy, duży kontrast, duża wysokość x. Trochę kaligraficzny ze zmiennym stress angle, klinowe szeryfy i okrągłe terminale. Cechy: poważny, ekspercki, opiniotwórczy, analityczny, wyrafinowany, zasobny, specjalistyczny. Zastosowanie: magazyny, publikacje naukowe, gazety.
Konkluzja
Aby określać kroje pisma, konieczna jest znajomość pewnej terminologii typograficznej. Gdy zaczniesz dostrzegać różnicę i podobieństwa krojów pism, wtedy z coraz większą pewnością będziesz poruszać się w typograficznym świecie i z coraz większą wrażliwością i frajdą będziesz podchodzić do doboru fontu w Twoim projekcie.
